W klasie IV poznaliśmy już dwa, bardzo ważne, elementy każdego dzieła muzycznego: rytm i melodię. Dzisiaj poznamy kolejny, a jest nim tempo.
Poniższą notatkę wraz z tabelką zapisz w zeszycie:
TEMPO określa szybkość wykonywania utworu muzycznego. Kompozytor pisze jego oznaczenie na
początku utworu, a czasem w dalszym zapisie, jeśli tempo ulega zmianie. Wyróżniamy trzy rodzaje tempa: wolne,
umiarkowane, szybkie. Ich nazwy zostały za pożyczone z języka włoskiego. Oto
kilka przykładów określeń tempa:
WOLNE
UMIARKOWANE
SZYBKIE
Przeczytaj fragment wiersza Juliana Tuwima Lokomotywa, stosując zmianę tempa od wolnego do szybkiego.
accelerando [czyt. aczelerando], skrót: accel - przyspieszając,
ritenuto, skrót: rit. - zwalniając.
Powrót do tempa zasadniczego nakazuje oznaczenie a tempo
Przeczytaj fragment wiersza Juliana Tuwima Lokomotywa, stosując zmianę tempa od wolnego do szybkiego.
... Najpierw - powoli -jak żółw - ociężale,
Ruszyła - maszyna - po-szynach - ospale,
Szarpnęła wagony i ciągnie z mozołem,
I kręci się, kręci się koło za kołem,
I biegu przyspiesza, i gna coraz prędzej,
I dudni, i stuka, łomoce i pędzi.
A dokąd? A dokąd? A dokąd? Na wprost!
Po torze, po torze, p o torze, przez most,
Przez góry, przez tunel, przez pola, przez las,
I spieszy się, spieszy, by zdążyć na czas...Tempo w utworze muzycznym może być
przyspieszane lub zwalniane. Zmiany te określają następujące oznaczenia (zapiszcie w zeszycie):
accelerando [czyt. aczelerando], skrót: accel - przyspieszając,
ritenuto, skrót: rit. - zwalniając.
Powrót do tempa zasadniczego nakazuje oznaczenie a tempo
Do dokładnego określania tempa służy przyrząd zwany metronomem lub taktomierzem. Posiada on wahadło, na którym umieszczony jest ruchomy ciężarek. Przesunięcie ciężarka w górę powoduje wolniejsze ruchy wahadła, a na dół - szybsze. Jedno odchylenie wahadła oznacza czas trwania określonej wartości rytmicznej. Liczbę tych wartości na minutę przy odpowiednim położeniu ciężarka pokazuje skala. Na przykład oznaczenie równe 120 wskazuje, że w ciągu jednej minuty wahadło odchyli się 120 razy, czyli wystuka 120 ćwierćnut.
Współcześnie stosuje się też metronomy elektroniczne
Na koniec posłuchajcie utworu Piotra Czajkowskiego - Taniec neapolitański z baletu Jezioro łabędzie ze zwróceniem uwagi na tempo poszczególnych części utworu
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz